نوکیا شبکه 4G را به ماه برد اما نتوانست تماسی برقرار کند

نوکیا، یکی از پیشگامان فناوری ارتباطات، با پروژه‌ای جاه‌طلبانه تلاش کرد اولین شبکه 4G را روی سطح ماه مستقر کند، اما این مأموریت با مشکلی غیرمنتظره روبه‌رو شد و نتوانست تماسی برقرار کند. عنوان «نوکیا شبکه 4G را به ماه برد اما نتوانست تماسی برقرار کند» از مقاله‌ای در وب‌سایت WIRED به تاریخ ۷ مارس ۲۰۲۵ گرفته شده است که توسط مت کروس نوشته شده و به بررسی تلاش نوکیا برای استقرار سیستم ارتباطات سطحی ماه (Lunar Surface Communications System) در مأموریت IM-2 می‌پردازد. این پروژه که با همکاری ناسا و شرکت اینتویتیو ماشینز انجام شد، قرار بود ارتباط میان کاوشگرها را در ماه برقرار کند، اما به دلیل فرود ناموفق لندر آتنا، اهداف اصلی آن محقق نشد. در این مقاله، با نگاهی جامع و به‌روز، به بررسی جزئیات این پروژه، دلایل ناکامی آن، اهمیت شبکه 4G در اکتشافات فضایی و آینده ارتباطات در ماه خواهیم پرداخت. هدف این است که محتوایی کامل و منحصربه‌فرد ارائه شود که هم برای خوانندگان جذاب باشد و هم با رعایت اصول سئو، در جست‌وجوهای مرتبط جایگاه خوبی کسب کند.

پروژه نوکیا برای شبکه 4G در ماه: یک رویای بزرگ

نوکیا در سال ۲۰۲۰ از سوی ناسا برای توسعه اولین شبکه سلولی در ماه انتخاب شد، پروژه‌ای که بخشی از برنامه Tipping Point ناسا برای تقویت فناوری‌های تجاری فضایی بود. هدف این پروژه، استقرار یک شبکه 4G LTE روی سطح ماه بود که بتواند ارتباطات با پهنای باند بالا را برای کاوشگرها و ابزارهای مستقر در مأموریت IM-2 فراهم کند. این مأموریت، که توسط اینتویتیو ماشینز هدایت می‌شد، در مارس ۲۰۲۵ با لندر آتنا به سمت قطب جنوبی ماه پرتاب شد. نوکیا سیستمی به نام «شبکه در جعبه» (Network in a Box یا NIB) طراحی کرده بود که شامل ایستگاه پایه، رادیو، روتر و هسته شبکه در یک واحد فشرده بود. این سیستم قرار بود ارتباط میان لندر و دو کاوشگر، یعنی هاپر میکرو نوا و روور MAPP از لونار اوت‌پست، را برقرار کند و داده‌هایی مثل تصاویر و اطلاعات محیطی را به زمین منتقل کند. اما این رویای بزرگ با مشکلی غیرمنتظره مواجه شد: لندر آتنا به پهلو فرود آمد و در فاصله ۲۵۰ متری از محل موردنظر در یک دهانه سرد قرار گرفت. این وضعیت باعث شد پنل‌های خورشیدی نتوانند به‌درستی شارژ شوند و شبکه 4G، هرچند روشن شد، نتوانست عملکرد کامل خود را نشان دهد یا تماسی برقرار کند. این ناکامی، پرسش‌هایی درباره چالش‌های استقرار فناوری زمینی در فضا مطرح کرد که در ادامه بررسی خواهیم کرد.

طراحی شبکه 4G نوکیا: نوآوری برای شرایط سخت

شبکه 4G نوکیا برای ماه، که توسط آزمایشگاه‌های بل این شرکت طراحی شده بود، نمونه‌ای از نوآوری در مهندسی بود که برای شرایط سخت فضایی بهینه شده بود. این سیستم با وزن کم، اندازه کوچک و مصرف انرژی بهینه طراحی شد تا بتواند در برابر لرزش‌های پرتاب، فرود و شرایط خشن ماه مثل دمای شدید، خلأ و تشعشعات کیهانی مقاومت کند. به جای استفاده از سیستم‌های خنک‌کننده معمولی که به جو وابسته هستند، نوکیا از راه‌حل‌های هدایت و تابش حرارتی استفاده کرد و فیلترهای سنگین را با نسخه‌های سرامیکی سبک‌تر جایگزین کرد که وزن را پنج برابر کاهش داد. این شبکه قرار بود تا فاصله ۲ کیلومتری از لندر، ارتباطی با کیفیت بالا ارائه دهد و داده‌ها را با تأخیر حدود ۱.۵ ثانیه به زمین منتقل کند. جان داو، مدیر کل سیستم‌های ارتباطات فضایی نوکیا بل لبز، در کنگره جهانی موبایل ۲۰۲۵ اعلام کرد که این سیستم با وجود ناکامی در مأموریت، توانست روشن شود و داده‌هایی را به ایستگاه زمینی اینتویتیو ماشینز ارسال کند. اما به دلیل کمبود انرژی و موقعیت نامناسب لندر، امکان برقراری تماس یا استفاده کامل از شبکه فراهم نشد. این طراحی نشان داد که فناوری 4G زمینی می‌تواند در فضا کار کند، اما موفقیت آن به عوامل محیطی غیرقابل‌کنترل بستگی دارد.

دلایل ناکامی مأموریت IM-2

ناکامی شبکه 4G نوکیا در مأموریت IM-2 به مشکلات فنی در خود سیستم برنمی‌گردد، بلکه به فرود ناموفق لندر آتنا وابسته بود که کل مأموریت را تحت تأثیر قرار داد. آتنا، که قرار بود در قطب جنوبی ماه فرود آید، به پهلو سقوط کرد و در یک دهانه سایه‌دار قرار گرفت، جایی که نور خورشید به سختی به پنل‌های خورشیدی می‌رسید. دمای بسیار پایین این منطقه، همراه با جهت‌گیری نامناسب لندر، باعث شد که باتری‌ها نتوانند شارژ کافی دریافت کنند. بدون انرژی، شبکه 4G، هرچند فعال شده بود، نمی‌توانست به‌طور کامل عمل کند یا ارتباط بین کاوشگرها را برقرار سازد. هاپر میکرو نوا، که قرار بود با پرش به داخل دهانه‌های دائماً سایه‌دار به دنبال یخ آب بگردد، و روور MAPP، که برای نقشه‌برداری سطح طراحی شده بود، به دلیل این مشکل نتوانستند داده‌های خود را از طریق شبکه منتقل کنند. نوکیا اعلام کرد که این مأموریت به سرعت پایان یافت، زیرا تجهیزات برای تحمل شب قمری، که معادل ۱۴ روز زمینی است و دما تا منفی ۲۰۸ درجه فارنهایت می‌رسد، طراحی نشده بودند. این ناکامی نشان داد که حتی بهترین فناوری‌ها نیز در برابر شرایط پیش‌بینی‌نشده فضایی آسیب‌پذیرند و نیاز به برنامه‌ریزی دقیق‌تر برای مأموریت‌های آینده را برجسته کرد.

اهمیت شبکه 4G برای اکتشافات فضایی

ایده استقرار یک شبکه 4G روی ماه فراتر از یک آزمایش ساده بود و به‌عنوان گامی کلیدی برای آینده اکتشافات فضایی دیده می‌شد. برخلاف سیستم‌های رادیویی سنتی مثل فرکانس‌های UHF که در برنامه آپولو استفاده می‌شدند، شبکه‌های سلولی مثل 4G پهنای باند بیشتری ارائه می‌دهند و می‌توانند ارتباطات محلی را روی سطح ماه برقرار کنند. این قابلیت برای مأموریت‌هایی مثل آرتمیس ۳ ناسا، که قرار است در سال ۲۰۲۷ اولین بازگشت انسانی به ماه را رقم بزند، حیاتی است. فضانوردان به ارتباطاتی با ظرفیت بالا برای انتقال ویدئوهای باکیفیت، داده‌های بیومتریک و کنترل ربات‌ها نیاز دارند، چیزی که شبکه 4G نوکیا قرار بود پایه‌گذاری کند. این سیستم همچنین می‌توانست به‌عنوان الگویی برای شبکه‌های آینده در مریخ عمل کند، جایی که تأخیر ارتباطی با زمین بین ۵ تا ۲۰ دقیقه است و نیاز به یک شبکه محلی را ضروری می‌کند. ناکامی در این مأموریت، اگرچه ناامیدکننده بود، درس‌هایی ارزشمند درباره نیاز به انعطاف‌پذیری و طراحی مقاوم‌تر ارائه داد. نوکیا تأکید کرد که این پروژه جنبه‌های کلیدی عملکرد شبکه را تأیید کرده و داده‌های آن برای بهبود فناوری در مأموریت‌های بعدی استفاده خواهد شد.

پیامدهای ناکامی برای نوکیا و ناسا

ناکامی مأموریت IM-2 و عدم موفقیت شبکه 4G نوکیا در برقراری تماس، پیامدهای متعددی برای نوکیا و ناسا داشت که هم چالش‌ها و هم فرصت‌ها را به همراه آورد. برای نوکیا، این پروژه قرار بود شاهدی بر توانایی این شرکت در انتقال فناوری زمینی به فضا باشد و جایگاهش را به‌عنوان یک نوآور در ارتباطات تقویت کند. اگرچه شبکه روشن شد و داده‌هایی ارسال کرد، ناتوانی در دستیابی به هدف اصلی، یعنی ارتباط کامل بین کاوشگرها، ممکن است اعتماد برخی شرکا یا سرمایه‌گذاران را تحت تأثیر قرار دهد. با این حال، نوکیا این را یک شکست کامل نمی‌داند و اعلام کرده که داده‌های به‌دست‌آمده از این مأموریت برای بهینه‌سازی سیستم در پروژه‌های آینده، از جمله آرتمیس ۳، استفاده خواهد شد. برای ناسا، این ناکامی بر اهمیت همکاری با شرکت‌های خصوصی مثل اینتویتیو ماشینز تأکید کرد، اما همزمان نشان داد که این همکاری‌ها هنوز با ریسک‌های بالایی همراه هستند. برنامه آرتمیس، که هدفش حضور پایدار انسان در ماه تا پایان دهه ۲۰۲۰ است، به فناوری‌های قابل‌اعتماد نیاز دارد و این تجربه ممکن است ناسا را به بازنگری در طراحی مأموریت‌ها یا افزایش تست‌های پیش از پرتاب ترغیب کند.

درس‌هایی از این ناکامی برای آینده

هر ناکامی در اکتشافات فضایی، فرصتی برای یادگیری است و مأموریت شبکه 4G نوکیا نیز از این قاعده مستثنی نیست. یکی از مهم‌ترین درس‌ها، نیاز به طراحی سیستم‌هایی با مقاومت بیشتر در برابر شرایط غیرمنتظره است. لندر آتنا به دلیل فرود نامناسب نتوانست انرژی کافی تأمین کند، که نشان می‌دهد باید راه‌حل‌های جایگزین مثل باتری‌های مقاوم‌تر یا سیستم‌های خورشیدی انعطاف‌پذیرتر در نظر گرفته شود. علاوه بر این، این تجربه بر اهمیت تست‌های گسترده‌تر در شرایط شبیه‌سازی‌شده تأکید کرد. نوکیا و اینتویتیو ماشینز پیش از پرتاب آزمایش‌هایی انجام داده بودند، اما نتوانستند سناریوی فرود به پهلو را به‌طور کامل پیش‌بینی کنند. درس دیگر، هماهنگی بهتر بین اجزای مأموریت است؛ اگر لندر و شبکه به‌گونه‌ای طراحی شوند که حتی در شرایط غیرایده‌آل بتوانند کار کنند، احتمال موفقیت افزایش می‌یابد. این درس‌ها برای مأموریت‌های آینده، به‌ویژه آرتمیس ۳ که نوکیا در آن با آکسیوم اسپیس برای ادغام 4G در لباس‌های فضانوردان همکاری می‌کند، حیاتی خواهند بود. این ناکامی به جای پایان راه، نقطه شروعی برای بهبود و پیشرفت دیده می‌شود.

آینده ارتباطات در ماه با نوکیا

با وجود ناکامی در مأموریت IM-2، نوکیا همچنان در مسیر توسعه ارتباطات فضایی پیش می‌رود و برنامه‌های بزرگی برای آینده دارد. این شرکت قصد دارد در آرتمیس ۳، که اولین مأموریت سرنشین‌دار به ماه از سال ۱۹۷۲ خواهد بود، شبکه 4G را در لباس‌های فضانوردان ادغام کند. این سیستم قرار است ویدئوهای زنده، داده‌های تله‌متری و ارتباط صوتی را به زمین منتقل کند و برای تحمل دماهای شدید ماه، از ۲۵۰ درجه فارنهایت در روز تا منفی ۲۰۸ درجه در شب، طراحی شده است. نوکیا همچنین در حال کار با DARPA در برنامه LunA-10 است که هدفش ایجاد زیرساخت ارتباطی برای اقتصاد قمری در دهه آینده است. این پروژه‌ها نشان می‌دهند که ناکامی اخیر، انگیزه نوکیا را برای ادامه نوآوری کاهش نداده است. در سال ۲۰۲۵، بحث‌هایی درباره переход به 5G در مأموریت‌های آینده مطرح شده، اما جان داو تأکید کرد که 4G به دلیل قابلیت اطمینان و مقیاس‌پذیری‌اش، هنوز انتخاب اصلی است. آینده ارتباطات در ماه با حضور نوکیا می‌تواند به شبکه‌هایی پایدار و گسترده منجر شود که حضور انسان را در این سیاره ممکن سازد.

تأثیر بر صنعت فضایی و فناوری زمینی

ناکامی شبکه 4G نوکیا در ماه، تنها یک آزمایش فضایی نبود، بلکه تأثیری گسترده‌تر بر صنعت فضایی و حتی فناوری زمینی داشت. این پروژه نشان داد که فناوری‌های زمینی مثل 4G می‌توانند در فضا به کار گرفته شوند، اما نیاز به تطبیق با شرایط خاص دارند. داده‌های به‌دست‌آمده از این مأموریت می‌تواند به توسعه شبکه‌های مقاوم‌تر در زمین، مثل مناطق دورافتاده یا شرایط سخت مثل قطب‌ها و صحراها، کمک کند. در صنعت فضایی، این تجربه شرکت‌های دیگر را تشویق می‌کند تا در طراحی مأموریت‌های خود دقت بیشتری به خرج دهند و راه‌حل‌های چندگانه برای مشکلات احتمالی در نظر بگیرند. علاوه بر این، همکاری نوکیا با ناسا و اینتویتیو ماشینز الگویی برای مشارکت عمومی-خصوصی است که می‌تواند هزینه‌ها را کاهش دهد و نوآوری را تسریع کند. در مارس ۲۰۲۵، این ناکامی به‌عنوان بخشی از فرآیند یادگیری در اکتشافات فضایی دیده می‌شود که می‌تواند به پیشرفت‌های بزرگ‌تر در آینده منجر شود.

نتیجه‌گیری: یک گام به عقب برای جهشی بزرگ‌تر

تلاش نوکیا برای استقرار شبکه 4G در ماه، اگرچه نتوانست تماسی برقرار کند، اما گامی مهم در مسیر ارتباطات فضایی بود. این پروژه، با وجود ناکامی به دلیل فرود ناموفق لندر آتنا، توانایی فناوری 4G را برای کار در شرایط سخت نشان داد و درس‌هایی ارزشمند برای مأموریت‌های آینده ارائه کرد. نوکیا و ناسا با این تجربه، آماده‌اند تا در آرتمیس ۳ و پروژه‌های بعدی، ارتباطات پایداری را در ماه برقرار کنند که می‌تواند راه را برای حضور دائمی انسان در این سیاره هموار کند. این ناکامی نه پایان، بلکه آغازی برای پیشرفت‌های بزرگ‌تر در اکتشافات فضایی است.

اگر به دنبال جدیدترین و کاربردی‌ترین محتوا در دنیای همه موضوع های کاربردی هستید، حتماً سئوتک را دنبال کنید، جایی که دانش به قدرت تبدیل می‌شود!