جمعه سیاه Black Friday : تاریخچه و مفهوم
بلک فرایدی، روز جمعه بعد از روز شکرگزاری در ایالات متحده است و به طور سنتی آغاز فصل خرید کریسمس را نشان می‌دهد. این روز شلوغ‌ترین روز خرید سال در ایالات متحده به شمار می‌آید. بسیاری از فروشگاه‌ها تخفیف‌های ویژه‌ای را ارائه می‌دهند و معمولاً زودتر از موعد، گاهی حتی در نیمه شب یا روز شکرگزاری، باز می‌شوند. این تخفیف‌ها اغلب تا روز دوشنبه ادامه دارد که به آن “سایبر دوشنبه” می‌گویند و بعضی مواقع برای یک هفته تحت عنوان “سایبر هفته” برگزار می‌شود. مفهوم “بلک فرایدی” در طول سال‌ها تغییر کرده و در ابتدا به روزهای فاجعه‌آمیز اشاره داشت، با نمونه‌ای معروف از بحران مالی سال ۱۸۶۹ در ایالات متحده که تأثیرات عمیقی بر سرمایه‌گذاران گذاشت. با گذشت زمان، این اصطلاح به دنیای خرده‌فروشی آمریکا منتقل شد و به تدریج معنای مثبتی پیدا کرد، به‌طوری‌که به عنوان نقطه عطفی در عملکرد مالی خرده‌فروشان شناخته شد.
از دهه ۱۹۵۰، این اصطلاح به تدریج در آمریکا برای توصیف شلوغی و ترافیک ناشی از خریدهای کریسمس استفاده شد و در نهایت در دهه ۱۹۸۰ به عنوان یک روز مهم برای خرده‌فروشان جا افتاد. در این روز، فروشگاه‌ها تخفیف‌های ویژه‌ای را برای جذب مشتریان ارائه می‌دهند و بلک فرایدی به عنوان آغاز غیررسمی فصل خرید کریسمس شناخته می‌شود. این مفهوم به سرعت جهانی شد و کشورهای مختلف به تقلید از این پدیده آمریکایی، فروش‌های بلک فرایدی را با توجه به آداب و رسوم محلی خود برگزار کردند. با ظهور خرید آنلاین و رویدادهایی مانند “سایبر دوشنبه”، شلوغی روز بلک فرایدی به یک فصل خرید گسترده‌تر تبدیل شد و تأثیر اقتصادی آن را گسترش داد.
ریشه‌شناسی و تأثیر اجتماعی بلک فرایدی
اصطلاح “بلک” به مدت‌هاست که به روزهایی اطلاق می‌شود که حوادث ناگوار در آن‌ها رخ داده است. یکی از مهم‌ترین این حوادث، بحران مالی سال ۱۸۶۹ بود که به دلیل سوءاستفاده از بازار طلا توسط برخی از سرمایه‌گذاران به وقوع پیوست و باعث خسارات زیادی شد. اولین بار در سال ۱۹۵۱، “بلک فرایدی” به روز بعد از شکرگزاری اشاره داشت و به عادت کارگران برای گرفتن مرخصی در این روز به منظور داشتن یک تعطیلات چهار روزه پرداخته شد. با این حال، این اصطلاح به سرعت مورد توجه قرار نگرفت و به تدریج به توصیف شلوغی ناشی از آغاز فصل خرید کریسمس در شهرهای بزرگ مانند فیلادلفیا و روچستر تبدیل شد.
در اوایل دهه ۱۹۸۰، با افزایش توجه ملی به این اصطلاح، خرده‌فروشان به این نتیجه رسیدند که باید معانی بهتری برای توصیف یکی از مهم‌ترین روزهای خرید سال پیدا کنند. آن‌ها پیشنهاد کردند که “بلک فرایدی” به این دلیل نامیده می‌شود که خرده‌فروشان در طول سال بیشتر تحت ضرر مالی قرار دارند و در فصل تعطیلات، به ویژه از روز بعد از شکرگزاری، به سود می‌رسند. این تفسیر به تدریج از طریق رسانه‌ها و گزارش‌های مالی تثبیت شد و بلک فرایدی به عنوان نقطه عطفی برای شروع دوران سود خرده‌فروشان شناخته شد. در سال‌های اخیر، تلاش‌های زیادی برای معرفی بلک فرایدی به کشورهای دیگر انجام شده و خرده‌فروشان جهانی نیز این اصطلاح و تاریخ را برای تبلیغ فروش‌های خود به کار برده‌اند.
تاریخچه جمعه سیاه Black Friday
تاریخچه و مفهوم جمعه سیاه یا بلک فرایدی چیست و در چه سالی از کجا آمده است
رابطه عید شکرگزار ی با خرید کریسمس در دهه ۱۹۳۰ منجر به جنجال شد. فروشگاه‌ها تمایل داشتند فصل خرید طولانی‌تری داشته باشند، اما هیچ فروشگاهی نمی‌خواست سنت را بشکند و قبل از عید شکرگزاری تبلیغاتی را آغاز کند. به همین دلیل، در سال ۱۹۳۹، رئیس جمهور فرانکلین دی. روزولت با صدور یک بیانیه ریاست‌جمهوری اعلام کرد که عید شکرگزاری به جای آخرین پنجشنبه، به پنجشنبه چهارم ماه نوامبر منتقل شود.
در سال ۲۰۱۵، آمازون اولین بار “جمعه سیاه در ژوئیه” را با نام “روز پرایم” ارائه کرد و معاملات بهتری نسبت به جمعه سیاه وعده داد. آمازون این رویه را در سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ تکرار کرد و سایر شرکت‌ها نیز معاملات مشابهی را ارائه کردند.
مارشال کوهن، تحلیلگر گروه NPD، در سال ۲۰۲۰ اعلام کرد که جمعه سیاه به نفع خرید آنلاین در حال کاهش است و همه‌گیری COVID-19 این روند را تسریع کرده است. تعطیلات معاملاتی نیز در یک دوره طولانی‌تری ارائه شده‌اند، حتی از ماه اکتبر. تعداد کمتری در روز جمعه سیاه ۲۰۲۰ به صورت حضوری خرید کردند و اکثر تجارت به صورت آنلاین انجام شد. شرکت تحقیقات بازار Numerator اعلام کرد که فروشندگان لباس، ابزار و سایر اقلامی که در دوران قرنطینه غیرضروری بودند، به دلیل تولید کمتر، تبلیغ نشدند. Adobe Analytics گزارش داد که فروش آنلاین در سال ۲۰۲۰ به ۹ میلیارد دلار رسید، ۲۲ درصد بیشتر از سال گذشته. ترافیک فروشگاه‌ها ۴۸ درصد در سال ۲۰۲۰ نسبت به سال گذشته کاهش یافت، در حالی که Sensormatic Solutions کاهش ۵۲ درصدی را گزارش داد.
پنجشنبه سیاه، والمارت
به مدت سال‌ها، خرده‌فروشان زمان بازگشایی در روز بلک فرایدی را هر سال زودتر کردند و در نهایت به نیمه شب رسیدند، قبل از اینکه در عصر روز شکرگزاری باز شوند. کی‌مارت از سال ۱۹۹۱ فروشگاه‌های خود را در روز شکرگزاری باز کرد و سال‌ها در این روز فعال بود. در سال ۲۰۰۹، مدیر کی‌مارت، فردی ماس، ساعت ۷ عصر در روز شکرگزاری فروشگاه را باز کرد تا خریداران بتوانند از ترافیک روز بلک فرایدی جلوگیری کرده و به موقع برای شام با خانواده‌هایشان به خانه برگردند. دو سال بعد، تعدادی از خرده‌فروشان شروع به باز کردن فروشگاه‌های خود در ساعت ۸ یا ۹ عصر کردند که به طرز تمسخرآمیزی به “پنجشنبه سیاه” شناخته شد. در سال‌های بعد، فروشگاه‌های دیگری نیز این روند را دنبال کردند و در روز شکرگزاری زودتر باز شدند یا تمام روز را باز ماندند و از ساعات اولیه صبح فعالیت خود را آغاز کردند. برخی منابع خرده‌فروشی و رسانه‌ای از اصطلاحات “پنجشنبه خاکستری” یا “پنجشنبه قهوه‌ای” نیز استفاده کردند.
فروش‌های “پنجشنبه سیاه” در سال ۲۰۱۴ به طور کلی ناکام بودند، زیرا فروش کلی در آخر هفته تعطیلات ۱۱ درصد نسبت به سال گذشته کاهش یافت، با وجود ترافیک سنگین در فروشگاه‌ها در شب روز شکرگزاری. در پاسخ به این وضعیت، تعدادی از خرده‌فروشان تصمیم گرفتند که در سال ۲۰۱۵ دوباره در روز شکرگزاری تعطیل باشند و والمارت، با اینکه همچنان به باز بودن در تعطیلات و برگزاری فروش‌های خود ادامه داد، همچنین وعده داد که همان تخفیف‌ها را آنلاین برای کسانی که می‌خواستند در خانه بمانند، ارائه کند.
خرده‌فروشان با واکنش‌های منفی از سوی برخی مصرف‌کنندگان به خاطر باز بودن در روز شکرگزاری مواجه شدند. مخالفت خریداران با باز بودن فروشگاه‌ها در روز پنجشنبه شامل احساس تجاری‌سازی بیش از حد روز شکرگزاری، عدم توانایی کارگران خرده‌فروشی در گذراندن وقت با عزیزانشان در این روز، و فروش‌های ویژه روز پنجشنبه بود که مصرف‌کنندگان را مجبور به فدا کردن لذت شب شکرگزاری با خانواده‌هایشان می‌کرد تا از دست دادن کالاهای بسیار مورد تقاضا که ممکن است تا کریسمس دیگر در دسترس نباشند، جلوگیری کنند.
بیشتر خرده‌فروشان در سال ۲۰۲۰ تلاش‌های خود برای برگزاری فروش‌های ویژه در روز شکرگزاری را کنار گذاشتند؛ زیرا تجمع‌های بزرگ تحت اکثر شرایط از مارس به دلیل پاندمی COVID-19 ممنوع شده بود. خرده‌فروشان بزرگ مانند والمارت و تارگت قبلاً ساعات کار خود را کاهش داده و عملیات ۲۴ ساعته را به دلیل پاندمی متوقف کرده بودند و چندین خرده‌فروش که معمولاً در این روز باز بودند (به ویژه کی‌مارت که معمولاً در ساعات عادی باز بود) به سرعت کاهش یافتند. طبق اطلاعات Adobe Analytics، خرید آنلاین در روز شکرگزاری ۲۰۲۰ رکوردی معادل ۵.۱ میلیارد دلار ثبت کرد که ۲۱.۵ درصد بیشتر از سال ۲۰۱۹ بود. اکثر خرده‌فروشان بزرگ در سال ۲۰۲۱ دوباره در روز شکرگزاری تعطیل شدند و تارگت اعلام کرد که این تصمیم دائمی خواهد بود؛ اقلیت کوچکی از زنجیره‌های خرده‌فروشی که در آن سال در این تعطیلات باز بودند، عمدتاً به داروخانه‌ها، فروشگاه‌های دلاری و فروشگاه‌های مواد غذایی محدود می‌شدند، دسته‌هایی که به طور سنتی فروش‌های ویژه برگزار نمی‌کنند.
برای اطلاع از اخبار روز رسانه و مدیا با ما در سئوتک همراه باشید.
اولین دیدگاه را شما بنویسید